PSA test

PSA-waarde meten ter preventie of bij klachten
De afkorting PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen. Dit is een eiwit dat normaal gesproken in kleine mate aanwezig is in het bloed. PSA wordt aangemaakt in het klierweefsel van de prostaat. Bij prostaatkanker geeft de prostaat meer PSA af in het bloed en stijgt de PSA-waarde. Een hoge PSA-waarde kan betekenen dat er sprake is van prostaatkanker, maar dit hoeft niet zo te zijn. Prostaatontsteking en een (goedaardige) prostaatvergroting kunnen namelijk ook een hoge PSA-waarde veroorzaken.

Bepaling: PSA waarde (Prostaat Specifiek Antigeen)
Onderzoek: bloed (vingerprik)

Uitleg:
PSA-waarde
De afkorting PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen. Dit is een eiwit dat normaal gesproken in kleine mate aanwezig is in het bloed. PSA wordt aangemaakt in het klierweefsel van de prostaat. Bij prostaatkanker geeft de prostaat meer PSA af in het bloed en stijgt de PSA-waarde. Een hoge PSA-waarde kan betekenen dat er sprake is van prostaatkanker, maar dit hoeft niet zo te zijn. Prostaatontsteking en een (goedaardige) prostaatvergroting kunnen namelijk ook een hoge PSA-waarde veroorzaken.

Wat is een prostaat?
De prostaat is een kleine klier die rondom de urinebuis ligt, onder de blaas en voor de endeldarm. Het heeft de vorm en de grootte van een kastanje en produceert prostaatvloeistof. Prostaatvloeistof houdt zaadcellen in leven en vervoert ze bij een zaadlozing via de plasbuis naar buiten als sperma.

Symptomen die passen bij een vergrote prostaat:

• veel en vaak plassen met minder drang en weinig urine per keer
• urinestraal is minder krachtig en wordt soms onderbroken (persen versterkt de straal niet)
• niet goed kunnen beginnen met plassen
• meer aandrang en steeds weer moeten plassen
• nadruppelen en ongewenst urineverlies
• nachtelijk plassen
• een branderig gevoel bij het plassen
• het gevoel hebben dat de blaas niet leeg is

Wat is prostaatkanker?
Prostaatkanker is een ziekte waarbij zich kwaadaardige cellen in het prostaatweefsel vormen. Bij prostaatkanker verandert de vorm van de prostaat, doordat kwaadaardige cellen ongeremd blijven groeien. Hierdoor ontstaat een tumor. Bij mannen is prostaatkanker de meest voorkomende kankeraandoening: in Nederland wordt jaarlijks bij meer dan 10.000 mannen de diagnose prostaatkanker gesteld. Ongeveer 2500 van hen overlijden aan de gevolgen van prostaatkanker. Bij Nederlandse mannen is het zo dat er een kans van 6,7% is dat er voor het 75e levensjaar prostaatkanker wordt vastgesteld.

Over het algemeen is prostaatkanker een langzaam groeiende tumor, maar prostaatkanker kan wel uitzaaien. De uitzaaiingen gaan vaak naar de botten of de lymfeklieren. De overlevingskans bij prostaatkanker is afhankelijk van het stadium van de ziekte.

Leeftijd en prostaatkanker
Belangrijk om te weten is dan ook dat iedere man een individuele uitgangswaarde voor PSA bezit. Deze waarde zou eigenlijk iedere man van 45 moeten kennen.

Prostaatkanker komt met name voor op oudere leeftijd. Meer dan 70% van de mannen met prostaatkanker is boven de 65 jaar. De kans op prostaatkanker neemt ook toe naarmate u ouder wordt. Bij mannen tussen de 50 en 60 jaar heeft zo’n 10 tot 30% prostaatkanker, terwijl dit bij mannen tussen de 70 en 80 jaar al 50 tot 70% is.

Prostaatkanker en erfelijkheid
Bij ongeveer 5 tot 10% van de mannen met prostaatkanker speelt erfelijkheid een rol. Dit houdt in dat er bij twee of meer directe verwante familieleden (grootvader, vader, broers, ooms en neven, die jonger zijn dan 55 jaar ook prostaatkanker (gehad) hebben. Mannen, waarvan naaste familieleden lijden aan prostaatkanker, zouden eigenlijk al bij 35 of 40 jaar een test moeten laten doen.

Symptomen die passen bij een vergrote prostaat zijn:

Normaalwaarden PSA

Bij een verhoogd PSA is het advies om contact op te nemen met uw huisarts en uw PSA elke 3-6 maanden te herhalen om te onderzoeken of er toename in PSA is.