Wat is HPV?

Het humaan papillomavirus (HPV) is een heel besmettelijk virus dat vooral wordt verspreid door onveilige seks met verschillende partners. Bijna iedereen krijgt ooit HPV, maar vaak merk je er niets van omdat je lichaam het virus zelf opruimt. In sommige gevallen kan HPV wel genitale wratten of zelfs kanker veroorzaken, zoals baarmoederhalskanker bij vrouwen. Dit is dan ook de reden dat kinderen vanaf tien jaar ingeënt worden tegen HPV. Ongeveer 80 tot 90 procent van de mensen krijgt ooit een HPV-infectie. Omdat klachten meestal uitblijven en het afweersysteem het virus vaak binnen twee jaar zelf opruimt, is het moeilijk te herkennen. Als het lichaam het virus niet opruimt, kan het een chronische infectie worden. Daarom is het belangrijk om je bewust te zijn van HPV en maatregelen te nemen om ernstige gevolgen te voorkomen.

Hoe krijg je het HPV virus?

HPV verspreidt zich wanneer de besmette huid van de penis, vagina of anus contact maakt met dezelfde delen bij iemand anders. Besmetting kan ook plaatsvinden via het slijmvlies van de penis, vagina, anus, baarmoeder of keel, vooral tijdens verschillende vormen van seks (oraal, anaal, vaginaal, vingeren, aftrekken). HPV wordt zelfs al overgedragen door huidcontact, het delen van seksspeeltjes, of zelfs het gebruik van dezelfde handdoek. Mensen met HPV hebben een verhoogd risico op andere soa's, daarom wordt regelmatig testen op HPV sterk aanbevolen, ook ter bescherming van mogelijke seksuele partners.

Hoe weet ik of ik HPV heb?

Meestal wordt HPV pas ontdekt bij het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker, waarbij je op je 30e een zelftest ontvangt met de post. Deze test, bijgevoegd bij de brief over het baarmoederhalskankeronderzoek, stelt je in staat wat slijm uit je vagina te halen. Dit stuur je vervolgens op naar het laboratorium, waar ze testen op de aanwezigheid van HPV. Een andere manier waarop HPV wordt ontdekt, is door een uitstrijkje via je huisarts, vooral als je klachten hebt die verband kunnen houden met baarmoederhalskanker. In sommige gevallen kan verder onderzoek nodig zijn om te bepalen of er sprake is van een voorstadium van kanker. Deze onderzoeken worden soms ook uitgevoerd bij klachten in het anale gebied.

Hoe vaak moet ik mij laten testen op HPV?

Jonge vrouwen (onder de 30 jaar):

Routinematige HPV-tests worden over het algemeen niet aanbevolen voor vrouwen onder de 30 jaar, tenzij er specifieke zorgen of symptomen zijn.

Vrouwen vanaf 30 jaar

Vanaf 30 jaar kunnen vrouwen samen met een uitstrijkje ook getest worden op HPV als onderdeel van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Deze gecombineerde screening (uitstrijkje + HPV-test) wordt meestal om de vijf jaar aanbevolen.

Na behandeling voor HPV-gerelateerde afwijkingen

Als je eerder een behandeling hebt gehad voor HPV-gerelateerde afwijkingen, kan je huisarts mogelijk vaker tests aanbevelen om de follow-up en herhaling van de infectie te controleren.

Risicofactoren

Als je bepaalde risicofactoren hebt, zoals een verzwakt immuunsysteem of een voorgeschiedenis van abnormale resultaten van het uitstrijkje, kan je huisarts je adviseren om vaker getest te worden.

Behandeling van HPV

Het lichaam geneest meestal zelf van HPV, maar factoren zoals infecties, verminderde afweer, medicijngebruik, veel seksuele contacten, roken en gelijktijdige infecties kunnen de kans op genezing verminderen. Hoewel er geen medicijn is tegen HPV, kunnen geneesmiddelen zoals podofyllotoxine, imiquimod of sinecatechine helpen bij aandoeningen zoals genitale wratten. Deze wratten verdwijnen vervolgens meestal binnen twee jaar, maar het virus blijft aanwezig, waardoor herinfectie mogelijk is. Bij vrouwen met HPV en afwijkende cellen wordt een gynaecoloog geraadpleegd voor onderzoek en mogelijke behandelingen, waaronder lisexcisie, conisatie of lasertherapie.

Hoe kan ik mijzelf beschermen tegen HPV?

Vaccinatie

Laat je vaccineren tegen HPV. Het vaccin biedt ongeveer 95% bescherming tegen langdurige HPV-infecties met type 16 en 18. Daarnaast hebben gevaccineerde vrouwen in Nederland en andere...

Screening op baarmoederhalskanker

Vrouwen tussen de 21 en 65 jaar kunnen routinematig gescreend worden, waardoor vroegtijdige detectie van baarmoederhalskanker mogelijk is.

Condoom gebruik

Gebruik condooms correct bij elke seksuele activiteit om het risico op HPV te verminderen. Hoewel condooms het risico verlagen, bieden ze geen volledige bescherming omdat HPV zich...

Bevolkingsonderzoek

Vrouwen vanaf 30 jaar worden uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Uitstrijkjes, verkrijgbaar bij de huisarts of met een zelftest, helpen bij vroegtijdige...

Veroorzaakt HPV kanker?

HPV kan baarmoederhalskanker en andere vormen van kanker veroorzaken, waaronder kanker van de vulva, vagina, penis of anus. Het kan ook kanker achter in de keel veroorzaken (orofaryngeale kanker). Hieronder vallen ook de onderkant van de tong en de amandelen. Kanker ontwikkelt zich vaak pas na jaren nadat iemand HPV heeft opgelopen. Genitale wratten en kanker zijn het gevolg van verschillende soorten HPV. Het virus nestelt zich in het DNA van je cellen, bijvoorbeeld in de baarmoederhals, waar cellen kunnen veranderen en mogelijk kankercellen worden. Er is geen manier om te weten wie kanker of andere gezondheidsproblemen zal ontwikkelen door HPV. Mensen met een zwak immuunsysteem (inclusief mensen met hiv) zijn minder goed in staat om HPV af te weren. Zij kunnen ook meer kans hebben om gezondheidsproblemen door HPV te ontwikkelen.

Is HPV een soa?

Ja, HPV (humaan papillomavirus) wordt beschouwd als een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Het virus wordt hoofdzakelijk verspreid door seksueel contact, inclusief vaginale, anale en orale seks. HPV is een groep virussen met meer dan 200 verschillende soorten.

Kun je seks hebben als je HPV hebt?

De meeste mensen komen minstens een keer in hun leven in contact met HPV, en velen weten het niet eens. Omdat HPV veel voorkomt en de meeste infecties vanzelf verdwijnen zonder enige gezondheidseffecten, is het over het algemeen veilig om seks te blijven hebben, zolang je de nodige voorzorgsmaatregelen neemt. Mocht je net te horen hebben gekregen dat je HPV hebt, praat hier dan eerst over met je huisarts. Als je genitale wratten hebt, kan hij of zij je aanbevelen om te wachten met seks totdat ze zijn verdwenen om verspreiding van het virus via huid-op-huidcontact te voorkomen.